Telekomünikasyon şirketleri, çok daha hızlı internet hizmeti sağlayan 5G teknolojisini kullanmak üzere ağlarını yükseltmek için on milyarlarca dolar harcadı. Ancak hava yolları, C-bant 5G sinyallerinin, özellikle kötü havalarda kullanılan uçakların navigasyon sistemlerini bozacağından korkuyor. İki büyük uçak üreticisi Airbus ve Boeing de konuyla ilgili endişelerini dile getirdiler.
AT&T, baz istasyonlarının uçak teknolojisine müdahale edeceğini ve büyük uçuş kesintilerine neden olacağını söylendikten sonra bu hafta için planlanan bazı havaalanlarının yakınlarındaki yeni kablosuz hizmeti erteleyecek.
Şirket salı günü yaptığı açıklamada, ertelemeyi duyururken kaç tane baz istasyonunun ve havaalanının durumdan etkilendiği ile ilgili bir açıklama yapmadı. Şirket, ayrıca yeni 5G hizmetinden kaynaklanan potansiyel müdahale konusundaki bir anlaşmazlığı çözmek için federal düzenleyicilerle birlikte çalışacağını da belirtti.
BİNLERCE UÇUŞ İPTAL EDİLEBİLİR
5G hizmetinin, büyük havaalanlarının yakınında olması halinde binlerce uçuşun iptal edilebileceği veya ertelenebileceği konusunda uyarıda bulunulmuştu. Pazartesi günü de ülkenin en büyük havayolları CEO’ları, kablosuz hizmetten kaynaklanan parazitin başlangıçta düşündüklerinden daha kötü olacağını söyledi.
CEO’lar bir mektupta, “Hizmet büyük havaalanlarının yakınında engellenmediği takdirde, açık olmak gerekirse, ülkenin ticareti durma noktasına gelecek” dedi. Hava yolları; yeni, daha hızlı mobil hizmetin pistlerin 3,21 km yakınında yasaklanmasını istedi.
Yeni yüksek hızlı 5G hizmeti, uçakların yerden yüksekliğini ölçen altimetreler tarafından kullanılana yakın bir radyo spektrumu segmenti kullanıyor. Pilotlar, görüşün zayıf olduğu durumlarda iniş yapmak için altimetreleri kullanıyor ve uçaklardaki diğer sistemlere bağlanıyorlar.
DİĞER ÜLKELERDE GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE KULLANILIYOR
AT&T ve Verizon, ekipmanlarının uçak elektroniğine müdahale etmeyeceğini ve teknolojinin diğer birçok ülkede güvenle kullanıldığını söylüyor.
Havayolu endüstrisi uzmanı Robert Mann ise 5G’nin etrafındaki sorunun ticari hava yollarının ötesine geçtiğini ve medvac helikopterlerinden özel havacılığa kadar havacılığın her alanını ilgilendirdiğini söyledi: “Yalnızca havaalanlarında veya yakınında geçerli değil, aynı zamanda hava durumu hizmetleri ve navigasyon hizmetlerini de bozuyor. İronik olan şu ki, bu konu on yıldan fazla bir süredir iyi biliniyor, ancak telekom şirketlerine franchise verildiğinde göz ardı edildi.”
UZUN ZAMANDIR BİLİNEN AMA ÖNLEMİ ALINMAYAN BİR SORUN
2020’de, Radyo Teknik Havacılık Komitesi (RTCA), havalimanlarının yakınındaki 5G baz istasyonlarından gelen parazitin altimetrelerle etkileşime girebileceğine dair uyarıda bulunmuştu:
“Radar altimetreleri, bir sivil hava taşıtı üzerindeki tek sensördür ve uçağın arazi veya diğer engeller üzerindeki açıklık yüksekliğinin doğrudan ölçümünü sağlar ve bu sensörlerin arızaları, çok sayıda ölümle sonuçlanan olaylara neden olabilir.”
C-Band 5G tarafından kullanılan spektrum, Trump yönetiminin son günlerinde ticaret sekreteri Wilbur Ross tarafından telekom şirketlerine açık artırmayla satıldı.
Mann şunları söyledi: “Bir tarafta müşteriler güvenlik veya güvenilirlik konusunda endişelenmeleri gerektiğinde, hizmetle hiç ilgilenmiyor, diğer tarafta ise başkaları üzerindeki etkisinden bağımsız olarak size hızlı bir video indirmesi satmak isteyenler…”
Mann, geçen yıl Ocak ayında bant genişliğinin 80 milyar dolara açık artırmaya çıkarılmasından önce FCC (Federal İletişim Kurulu) ve diğer kurumların potansiyel çatışmaların farkında olduklarını söyledi: “Neden bu noktadayız, bilmiyorum. İyi biliniyordu ve görünüşe göre göz ardı edildi. Ancak havacılık endüstrisi ve FAA (Federal Havacılık İdaresi) tarafından göz ardı edilmedi. Bence FAA, ‘Eh, muhtemelen bunu yapamazlar, öyleyse neden endişelenelim’ diye düşündü.”
TELEKOMÜNİKASYON ŞİRKETLERİ TEPKİLİ
Telekom firmaları ise yeni karar karşısındaki hayal kırıklıklarını dile getirdiler. AT&T yaptığı açıklamada, “Federal Havacılık İdaresi’nin, havacılık hizmetlerini kesintiye uğratmadan 5G teknolojisini güvenli bir şekilde 40 ülkenin yaptığı gibi hayata geçirememesinden dolayı hayal kırıklığına uğradık ve bunu zamanında yapmasını istiyoruz” dedi.
Verizon ise yaptığı açıklamada “Gönüllü olarak 5G ağımızı havaalanları çevresinde sınırlamaya karar verdik” dedi.
Telekomünikasyon şirketlerinin tepki göstermesinin bir nedeni de bu güvenlik sorunlarının bir yıldan uzun süredir iyi bir şekilde kamuoyuna duyuruluyor olması. Diğer ülkelerde, telekom şirketlerinden, antenleri kontrol kulelerinden uzağa doğrultmak gibi adımlar atarak havalimanları çevresindeki 5G sinyallerini azaltmaları istendi.
Ancak George Washington Üniversitesi’nde ulaştırma ekonomisi profesörü ve ABD Ulaştırma Bakanlığı’nda eski sekreter yardımcısı olan Diana Furchtgott-Roth, ABD firmalarının 5G altyapısına milyarlarca dolar harcadıklarında bu tür sınırların uygulanmasını beklemediklerini söyledi: “Yatırımlarından en iyi şekilde yararlanmak istiyorlar. Onlara önceden söylenmesi gereken şey, uçaklara müdahale edebileceği için onu kullanmakta özgür olmayacaklarıydı, ancak bu bilgi kendilerine önceden verilmedi.”
BIDEN’DAN TEŞEKKÜR
Başkan Joe Biden ise yaptığı açıklamada, Verizon ve AT&T’ye gecikmeyi kabul ettikleri için teşekkür etti: “Bu anlaşma uçuş güvenliğini koruyor ve havacılık operasyonlarının önemli bir aksama olmadan devam etmesine izin veriyor ve milyonlarca Amerikalıya daha yüksek hızlı internet seçenekleri getirecek. Bu sorun etrafında kalıcı, uygulanabilir bir çözüm bulmak için görüşmelere devam edilecek.”
İptal kararına rağmen, Air India ve Japonya’nın en büyük havayolu şirketi ANA Holdings dahil olmak üzere bazı hava yolları, olası 5G müdahalesi nedeniyle ABD’ye bağlı bazı uçuşları iptal ettiklerini söyledi.
ABD’deki 5G ağlarının çok agresif bir şekilde genişlemesi oldukça kaotik oldu. Kullanıma sunma iki kez ertelendi ve şimdi de AT&T ve Verizon baz istasyonlarının havaalanları yakınında açılmasını ertelemeyi kabul ederek yoğun baskıya boyun eğdi.