Almanya 23 Şubat’ta yeni hükümeti belirlemek için sandık başına gidecek. Friedrich Merz’in liderliğindeki muhafazakar Hristiyan Demokratlar, iktidarı oluşturacak koalisyonun büyük partisi olmaya yakın görünüyor.
Avrupa Birliği’nin en büyük ekonomisini canlandırmak ve göçün kontrol altına alınması, partilerin seçim kampanyalarındaki konuların başını çekiyor.
Erken seçimler merkez sağdaki Olaf Scholz koalisyonunun çökmesiyle gündeme gelmişti.
Alman seçimlerindeki adayların kim olduğunu ve seçimin öne çıkan gündemlerini derledik.
Bu seçimin önemi ne?
Avrupa’nın en büyük ekonomisi iki yıl üst üste küçüldü. Yüksek enerji fiyatları ve Çin rekabeti, Alman ekonomisini zorluyor. Sıradaki hükümetin bu küçülmeyi sona erdirip, Alman sanayisini canlandırması isteniyor.
Ülkede kamusal alanlarda yaşanan bazı terör saldırıları, tüm partilerin göç kontrolü konusuna öncelik vermeleriyle sonuçlandı. Aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisine yönelik desteğin ciddi şekilde artması da göçmen karşıtı dalganın bir sonucuydu.
Mannheim, Solingen, Magdeburg ve Aschaffenburg saldırıları, ülkede hala gündemin ilk sıralarında.
AfD ile koalisyon kurmaya kimse yanaşmıyor. Ancak aşırı sağın yüzde 20 oy alabilmesi, Alman parlamentosundaki sandalye sayılarını iki katına çıkarmaları demek.
18 yaşın üzerindeki Alman vatandaşları 23 Şubat’ta 08-18 saatleri arasında sandık başına gidecek ve Başbakanlık için yarışan beş adaydan birisi için oy kullanacak.
Eğer en çok oy alan parti bir ya da iki partiyle koalisyon kurabilirse, Cumhurbaşkanı bu partinin liderini Başbakan olarak aday gösterecek. Parlamento da gizli oy yöntemiyle bunu oylayacak.
Seçimin beş adayı
Friedrich Merz, Hristiyan Demokrat Parti (CDU) lideri olarak başbakanlık yarışını önde götürüyor. En yakın rakibiyle arasında 10 puan fark var.
69 yaşındaki Merz, sade cümlelerle konuşan, iş dünyasına yakın, sosyal muhafazakar çizgiyi benimseyen bir profil çiziyor.
Merz, 2018 ve 2021’de partinin liderliğine iki kez meydan okudu ancak liderliği elde edemedi. Nihayetinde parti liderliğini elde etti ve “Gurur duyacağımız bir Almanya” sloganıyla harekete geçti.
Göçü sınırlamayı, vergileri azaltmayı ve Almanya ekonomisini kalkındırmak için 50 milyar euro’luk harcamayı vadediyor. Ukrayna’ya desteği artırmak da Merz’in gündemleri arasında.
Aşırı sağ ile asla işbirliği yapmama sözünden cayması ise Merz’in en çok eleştiri aldığı konulardan. Merkel, AfD’den destek almasının “yanlış bir adım” olduğunu savunmuştu.
Olaf Scholz üç yıl Başbakan olarak görev yaptı. Ancak kurduğu hassas koalisyon, Almanya’nın katı borçlanma yasalarının gevşetilmesi sonrası yaşanan tartışmayla parçalandı.
Rusya’nın Ukrayna’daki işgalinin Alman ekonomisi üzerinde yarattığı basınç, Olaf Scholz hükümetinin en büyük sınavı oldu.
Almanya Ukrayna’nın Avrupa’daki en büyük destekçisi konumumdaydı.
Scholz’un Sosyal Demokrat Parti’deki (SPD) birçok ismin desteğini kaybettiği biliniyor. Partide, Boris Pistorius’un lider olması yönüde bir istek vardı.
Geçmişte muhafazakarlarla işbirliği yapan SPD, Scholz’un Merz’e güvenmeyeceğini söylemesine rağmen, muhafazakarların potansiyel koalisyon ortaklarından biri.
46 yaşındaki Alice Weidel, AfD’nin 2013’teki kuruluşundan bu yana ilk başbakan adayı olarak seçimlerde yarışacak.
Seçimi kazanmasına pek şans verilmiyor. Ancak TikTok’taki genç seçmen üzerinde oldukça popüler ve parti dört yıllık sürede gözünü iktidara dikmiş durumda.
Tino Chrupalla’nın liderleri arasında yer aldığı AfD, Thüringen eyaletindeki seçimlerde yüzde 32,8 ile en çok oyu aldı ve büyük bir zafer havası yaşadı.
Weidel’e açık şekilde destek veren Elon Musk, AfD liderinin “Sri Lankalı bir partneri olan bir eşcinsel” olmasını gerekçe göstererek Weidel’in “aşırı sağcı olamayacağını” savunmuştu.
Rusya’ya yönelik yaptırımları sona erdirmeyi vadeden Weidel, göçmenlerin de toplu şekilde sınır dışı edilmesini savunuyor.
Partinin destekçileri “Alice für Deutschland” (Almanya için Alice) sloganını benimsiyor ve bu slogan birçoklarına Nazilerin “Alles für Deutschland” (Her şey Almanya için) sloganını hatırlatıyor.
Robert Habeck’in Yeşiller Partisi, Scholz hükümetinde önemli bir pozisyondaydı. Habeck hükümette Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı olarak görev yaptı.
Habeck’in öncelikleri arasında yer alan Almanya’nın fosil yakıtlara dayalı ısıtma sistemlerini terk etmesi politikası, hükümete yönelik desteğin düşmesinin nedenlerinden birisi olarak gösteriliyor.
55 yaşındaki Habeck, Ukrayna’ya yardımlar konusunda net bir tutum sergiledi. Parlamentoda AfD oylarına göz diken Merz’i de bu tutumundan dolayı eleştirdi.
Merz ile ilişkileri “iniş çıkışlı” olsa da Yeşiller’in CDU ile birlikte hükümete dönmesi de ihtimaller arasında.
Sahra Wagenkneckt ve partisi BSW de Rusya’yla ilişkilerin yeniden tesis edilmesine yakın duruyor. BSW, Almanya’nın doğusundan önemli bir destek alıyor.
Sahra Wagenknecht, Sol Parti’den ayrılan milletvekilleriyle 2024’ün Ocak ayında Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) adlı oluşumu kurmuştu.
Siyasi analizlerde “sol popülist” olarak nitelendirilen Wagenknecht, siyasi çizgisini “sol muhafazakar” olarak tanımlıyor ve kendisini AfD’nin alternatifi olarak sunuyor. Göçmen akışı ve sığınma politikasında da katı kuralları destekliyor.
AfD’ye benzer olarak BSW de Ukrayna’ya Almanya’nın askeri destek vermesine karşı bir tutum alıyor. Parti, yüzde 5’lik barajı aşmayı ve parlamentoya girmeyi hedefliyor.
Seçimler nasıl düzenlenecek?
Almanya’da genel seçimler normalde dört yılda bir yapılıyor. Bu yıl seçim 28 Eylül’de yapılacaktı ancak koalisyonun çökmesiyle seçimler erkene alındı.
18 yaşın üzerindeki vatandaşlar iki oy pusulasında seçim yapacak. Birincisi 299 seçim bölgesinden meclise gidecek milletvekilini belirlemek için, diğeri ise 16 eyaletten hangisinde yaşıyorlarsa orada seçime giren siyasi partiler için.
Bu ikinci oylamada ülke genelinde yüzde 5’i geçebilen partiler meclise girmeye hak kazanacak. Yüzde beşi geçemeyen partilerin Meclis’e girmesinin ise tek yolu var: 299 seçim bölgesinden üçünü kazanmaları.
Alman parlamentosu Bundestag 630 sandalyeden oluşuyor. Bu sayı önceden 733’tü.
