Nipah virüsü yüksek ölüm oranına sahip bir hastalıktır. Virüsün doğal konağı ise meyve yarasaları olarak biliniyor. Ölüm riski üst seviyede yer alan nipah virüsü için bir ilaç veya aşı tedavisi henüz bulunamadı.
NİPAH VİRÜSÜ NEDİR?
Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği kaynaklarına göre; Nipah virus enfeksiyonu, insan ve hayvanlarda ciddi hastalık yapan ve yeni ortaya çıkan bir zoonozdur. Virüsün doğal konağı Pteropodidae ailesi, Pteropus genusundan olan meyve yarasalarıdır. NiV ilk olarak 1998 yılında Malezya’da Sungai Nipah köyünde ortaya çıkan salgın hastalığın nedeni olarak belirlenmiştir. Bu salgında domuzlar ara konak olarak belirlenmiştir. Bangladeş’te 2004’te, enfekte meyve yarasalarının kontamine ettiği palmiye özünün tüketilmesi sonucu insanlarda NiV ile enfeksiyon gelişmiştir. İnsandan insana bulaş da –hastane ortamları da dahil olmak üzere- belirlenmiştir.
NİPAH VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR
Nipah virüsü, insanlara hayvanlardan (yarasalar, domuzlar) bulaşabilir ve ayrıca doğrudan insandan insana bulaşabilir. Domuzlarda oldukça bulaştırıcıdır ve asemptomatik olabilmektedir. Domuzlarda inkübasyon döneminde bile bulaştırıcıdır.
Malezya ve Singapur’daki ilk salgınlar sırasında çoğu insan enfeksiyonu, hasta domuzlarla veya kontamine olmuş dokularla doğrudan temastan kaynaklanmıştır. Transmisyonun, solunum damlacıkları, domuzların boğaz veya burun salgılarıyla temas edilmesi veya hasta bir hayvanın dokusuna temas edilmesiyle oluştuğu düşünülmektedir.
Bangladeş ve Hindistan salgınlarında, enfekte meyve yarasasından gelen idrar veya tükürük ile kontamine olmuş meyve veya meyve ürünlerinin (ör. Ham hurma suyu) tüketimi en olası enfeksiyon kaynağı olmuştur.
NiV ile enfekte hastaların ailesi ve bakım verenleri arasında insandan insana sınırlı sayıda NiV bulaşı rapor edilmiştir. Bangladeş ve Hindistan’daki daha sonraki salgınlar sırasında, Nipah virüslü insanların salgıları ve çıkartılarıyla yakın temas yoluyla doğrudan insandan insana yayılım gözlenmiştir. Hindistan’daki Siliguri’de bir hastanede, virüsün yayılımının % 75’inin hastane personeli ya da ziyaretçilere olduğu bir salgın bildirilmiştir. 2001’den 2008’e kadar, Bangladeş’ten rapor edilen vakaların yaklaşık yarısı, enfekte hastalara bakım sağlayan kişilere insandan insana bulaştan kaynaklanmıştır.
İnsanlar ya da hayvanlar için herhangi bir tedavi ya da aşı mevcut değildir. İnsanlar için birincil tedavi destekleyici bakımdır.
NİPAH VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELER?
İnsan enfeksiyonları asemptomatik enfeksiyon, akut solunum yolu enfeksiyonu (hafif, şiddetli) ve ölümcül ensefalitten oluşur. Enfekte insanlar başlangıçta ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, kusma ve boğaz ağrısı gibi grip benzeri semptomlar geliştirirler. Bunu baş dönmesi, uyuşukluk, değişmiş bilinç ve akut ensefaliti gösteren nörolojik işaretler takip edebilir. Bazı kişilerde akut solunum sıkıntısı da dahil olmak üzere atipik pnömoni ve ciddi solunum problemleri görülebilir. Ensefalit ve nöbetler ağır vakalarda ortaya çıkar, 24 ila 48 saat içinde komaya ilerler.
Kuluçka süresi 4-14 gün arasında değişmektedir. Ancak 45 güne kadar uzayan kuluçka dönemi bildirilmiştir. Akut ensefalitten sağ kalanların çoğu tam iyileşme sağlar, ancak sağ kalanların bir kısmında nörolojik sekeller bildirilmiştir. Hastaların yaklaşık % 20’sinda nöbet bozukluğu ve kişilik değişiklikleri gibi sekel nörolojik durumlar kalmaktadır. İyileşen az sayıda insanda geç başlangıçlı ensefalit ya da relaps gelişmektedir.