Atom bombasının mucidi, fizikçi ve akademisyen J. Robert Oppenheimer’ı anlatan “Oppenheimer” filmi bugün gösterime girerken, Oppenheimer’ın fizikçi Feza Gürsey’e 1962 yılında yazdığı mektup ortaya çıktı.
Boğaziçi Üniversitesi’nin dijital arşivinden ulaşmanın mümkün olduğu 5 Aralık 1962 tarihli mektupta, J. Robert Oppenheimer, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Fizik Bölümü’nden Dr. Feza Gürsey’e şu sözlerle hitap ediyor: “T.D.’den, önümüzdeki yıl bir yılı burada karşılayabileceğinizi öğrendim. Umarım öyledir. Sizden haber aldığımda meslektaşlarıma danışacağım ve olumlu düşüncelerimizi kağıda dökeceğiz. Kısa süre sonra tekrar gelmeniz bana doğru görünüyor. İkinize de samimi, iyi dileklerimle.”
Boğaziçi Üniversitesi’nin ‘Feza Gürsey Koleksiyonu’nda aynı zamanda J. Robert Oppenheimer’ın 3 Şubat 1959 tarihinde dönemin İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı Lütfi Biran’a yazdığı mektuba da çevrimiçi olarak ulaşmak mümkün.
FEZA GÜRSEY KİMDİR?
Feza Gürsey Kolekisyonu’nun internet sitesinde paylaşılan bilgilere göre, askeri doktor ve fizikçi Ahmet Reşit Gürsey ve kimyager Remziye Hisar’ın oğlu Feza Gürsey, 1921’de İstanbul’da doğdu. Gürsey, Galatasaray Lisesi’ndeki eğitimini 1940’da tamamladı, 1944’te İstanbul Fen Fakültesi Matematik-Fizik bölümünden mezun oldu.
İngiltere Imperial College’da doktorasını tamamlayan Gürsey, kuaterniyonların alan teorisine uygulanması üzerine çalıştı. 1951’de İstanbul Üniversitesi’ne fizik asistanı olarak dönen Gürsey, kendisi gibi fizik asistanlığı yapmakta olan Suha Pamir ile evlendi.
Feza Gürsey, 1954-61 yılları arasında İstanbul Üniversitesi’nde Teorik Fizik Kürsüsü’nün temelini oluşturan iki isimden biridir. Bu süre içinde Brookhaven Ulusal Laboratuvarı’nda, Princeton Üniversitesi’nde İleri Araştırma Enstitüsü’nde ve Columbia Üniversitesi’nde araştırmalar yapmaya devam etmiştir. Bu araştırmaları sırasında Nobel Fizik Ödülü sahibi Wolfgang Pauli ile, atom bombası çalışmalarını gerçekleştiren J.R. Oppenheimer ile, yine Nobel Ödüllü fizikçiler olan E. Wigner, T.D. Lee ve C.N. Yang ile tanışmıştır.
1961’de ODTÜ’de Teorik Fizik Bölümü’nün kurulmasını sağlayan Gürsey, Kiral Bakışım Kuralı’nı ortaya çıkararak uzay-zaman bakışımı çalışmalarının genişletilmesine öncü olur ve kuantum renk dinamiği kuramı ekseninde çalışmalar yapar. ODTÜ’de başarılı bir araştırma ekibi kuran ve birçok öğrenci yetiştiren Gürsey, 1974’te Yale Üniversitesi kürsü başkanlığına getirilir. 1992 yılında ABD’de hayatını kaybeder. (DIŞ HABERLER)
